امام علی وراز ورمز پیشرفت وسقوط
علل پیشرفت یک امت و نشانههاى سقوط در بیانى از امیرالمؤمنین (ع) تبیین شده است که به آن اشاره مىشود حضرت فرمود: «یستدلّ على ادبار الدول باربع تضییع الاصول، والتمسک بالغرور، تقدیم الاراذل و تأخیر الافاضل؛(1) دولتها و جوامع زمانى به انحطاط گرایش پیدا مىکنند که اصول ارزشى از بین برود و نیرنگ به عنوان اصل ارزشى مورد قبول قرار گیرد، فرومایه گان سمتها و مسئولیتها را به عهده گیرند و کسانى که فاضلند منزوى شوند.
بنابراین اگر انسان با مطالعه دریافت اصول ارزشى در جامعه تضییع شده و تباه گردیده و نیرنگ و غرور و فریب جاى آن را گرفته و همچنین اگر پستهاى حساس جامعه در اختیار فرومایگان قرار گرفته و انسانهاى فاضل و شریف از تصدى آن مشاغل محرومند ، مىتواند استدلال کند که آن جامعه به سوى سقوط و انحطاط مىرود و اگر یافت که اصول ارزشى بر ارکان جامعه حاکم است، صداقت و امانت دارى و تلاش و کوشش و عدالت و آزادى در آن جامعه برجسته است وانسانهاى شریف و فاضل مسئولیتهاى گوناگون را به عهده دارند آن جامعه پیشرفت خواهد کرد.
در بیان دیگرى امام على (ع) فرمود: «یستدل على الادبار باربع، سوء التدبیر وقبح التبذیر و قلة الاعتبار وکثرة الاعتذار؛(?) بر ادبار دولتها به چهار چیز استدلال مىشود 1- بدى تدبیر 2- زشتى اسراف و تبذیر 3- کمى اعتبار 4- بسیار مغرور شدن و یا بسیار پوزش خواستن».
بر اساس این بیان اگر جامعهاى از مدیریت خوب بهرهمند نباشد و گرفتار اسراف و تبذیر و ریخت و پاش مالى باشد و از حوادث درس عبرت نگیرد و براى حوادث پیش بینى نشده، چارهاندیشى وآینده نگرى نداشته باشد و به دلیل خطاهایى که مرتکب مىشود پیوسته پوزش بطلبد یا پیوسته در دام غرور باشد. آن جامعه و دولت سقوط خواهد کرد. ولى در مقابل آن اگر جامعه از مدیریت و برنامه ریزى خوب برخوردار باشد و از اسراف و تبذیر دورى گزیند و از حوادث و رویدادها درس عبرت بگیرد و از خطاء و اشتباه بجاى عذرخواهى بعد از خطا اجتناب کند پیشرفت خواهد کرد، چنان چه همان حضرت فرمود: «حسن التدبیر و تجنّب التبذیر من حسن السیاسة؛(?) نیکویى تدبیر و دورى و اجتناب نمودن از اسراف از نیکویى سیاست است»..
مقام معظم رهبری:
ایمان به خدا، ایمان به مردم ، ایمان به راه و ایمان به موفقیت زمینه ساز پیشرفت ملی است.
ریاست محترم جمهوری :
آقای دکتراحمدی نژاد اظهار داشت: تعالی همه جانبه کشور یعنی پیشرفت همه جانبه کشور، یعنی پیشرفت علمی، صنعتی، فناوری، کشاورزی، اقتصادی ، فرهنگی و اخلاقی.
وی گفت: ملت ما شایسته نشستن بر قله‌های جهانی است . ملت ما شایستگی آن را دارد که درهمه زمینه‌ها در مقابل و پیشاپیش همه ملتها قرار گیرد.
رییس جمهوری‌اضافه کرد: ملت ما شایسته فتح قله‌های بلند است. امروز باید برای تعالی همه جانبه کشور دست به دست هم بدهیم.
رئیس جمهوری : همبستگی و وحدت ، کار علمی و علم آموزی ، ایمان به خدا، دلسوزی برای یکدیگر ، عشق به هموطن ، عشق به خدا،عشق به ایران عزیز، کار ،تلاش و مجاهدت پیگیر، خلاقیت و نگاه به قله‌های بلند و آرمانهای الهی همه اینها عواملی هستند که ما را به قله پیشرفت همه جانبه هدایت و ما را در این مسیر یاری می‌کنند
رئیس جمهور:
تعالی همه جانبه کشور یعنی پیشرفت همه جانبه کشور یعنی پیشرفت علمی، صنعتی، پیشرفت فن آوری، کشاورزی، اقتصادی، فرهنگی و اخلاقی ملت ما شایسته نشستن بر قله های بلند جهانی است ملت ما شایستگی آن را دارد که در همه زمینه ها فرهنگی، علمی، اقتصادی و ورزشی در مقابل و پیشایش همه ملت ها قرار بگیرد ملت ما شایسته فتح قله های بلند است.
رئیس جمهور :
عزیزان من، جوانان و نوجوانان امید یک ملتند، نقطه اتکای یک ملتند در همه صحنه ای که جوانان با توکل بر خدا و با همت بلند وارد می شوند آن صحنه، صحنه پیروزی ملت ایران است ما بارها و بارها جوانان را تجربه کرده ایم در انقلاب در دفاع مقدس در سازندگی و امروز که روز شکوه و عظمت ایران است مسوولیت جوانان بسیار سنگین است. حسن خودباوری، حسن شخصیت، حسن فرهنگ خودی، ارتباط مستمر با خدا توکل بر خدا، یاری جستن از خدا و آستین بالا زدن و همت کردن کار پیوسته مسوولیت امروز جوانان ماست ما از حضور جوانان تجربیات بسیار شیرینی و ارزشمندی داریم امروز هم همه موظفند موانع را از مقابل جوانان بردارند راه را برای کار و تلاش جوانان باز کنند.
وی با تاکید بر اینکه حضور جوانان در همه عرصه ها تعیین کننده است خاطر نشان کرد: حضور جوانان موفقیت آمیز و دلچسب است، در عرصه علمی، فرهنگی، ورزشی، سیاسی حضور جوانان در عرصه های سیاسی، موجب شور، نشاط و پاکی راه سیاست و سیاست مداران است وقتی که جوان های ما در عرصه سیاسی حاضر می شوند ملت را به دنبال خود می کشند صحنه ها را بسیار پرنشاط و سازنده می کنند همه موظفیم راه را برای حضور ونقش آفرینی جوانان باز کنیم در دورانی جوان های ما صحنه گردان میدان های سیاسی بودند ما دیدیم که تصمیمات ملت ما تصمیمات انقلابی، تصمیمات بزرگ و تصمیمات راه گشا بود، همه باید کمک کنیم که جوانان و نوجوانان به درستی و با جهت درست وارد عرصه های سیاسی و تصمیم گیری های بزرگ بشوند از افتخارات ملت ما این است که همه ملت در همه صحنه ها حاضرند و باز از افتخارات ملت ایران این است که جوانان و نوجوانان در صحنه های بسیار پیچیده و سخت سیاسی و پیشاپیش ملت حرکت کنند خط شکنند و صف شکنند.
وی با اشاره به دلاوری های جوانان در هشت سال دفاع مقدس تصریح کرد: ما در دوران دفاع مقدس دیدیم هر جا که کار سخت تر بود هر جا کار پیچیده تر بود هر جا که نیاز به شجاعت بیشتر داشت نیاز به نگاه بلندتر و روشن بینی بیشتر داشت جوانان مهم و پاک ما پیش قدم می شوند و لشکر های انبوه تو در توی مجهز را در هم می شکنند و پرچم افتخار ایران را در قلب دشمن به احتزاز در می آوردند دولت مصمم است چنین نگاهی را و چنین راهبردی را در زمینه های گوناگون مدیریت کشور تجربه کنند بنده به عنوان خادم ملت و برآمده از آراء مردم مصمم هستم که عرصه های مدیریت را به تدریج اما با سرعت مناسب و با استحکام به روی جوانان باز کنم.
محمود احمدی نژد رئیس جمهوری اسلامی.
سخنان خود پیامبر اسلام(ص) را منبع فیض الهی برای بشریت دانست و تصریح کرد: نور پیامبر را باید از پشت حجاب‌ها دریافت کنیم که امروز بزرگترین حجاب برای این امر خود انسان‌ها هستند، چرا که نفس‌های ناساخته و دل‌های پر از هوا و هوس بزرگترین مانع در مسیر بهره‌مندی از لطف پیامبر اکرم(ص) است و هیچ راه دیگری جز پیروی از ایشان برای نجات بشریت و حیات طیبه وجود ندارد.
احمدی‌نژاد محبت و رحمت را از دیگر ویژگی‌های بارز پیامبر اسلام (ص) برشمرد و خاطرنشان کرد: پیامبر اکرم(ص) سختی‌های زیادی در راه سعادت امت و انسان‌ها متحمل شدند و هر چه امروز بشریت دارد حاصل مجاهدت‌های پیامبر اسلام است، بنابراین امروز کشور ما نیز نیازمند مجاهدت است.
وی با بیان این که ملتی موفق است که تمام عمر خود را در حال مجاهدت باشد، اظهار داشت: برای ساختن کشور به قوانین و عوامل مهمی نیاز داریم که خودباوری از مهمترین آنان است.
رئیس جمهوری همچنین شناخت هویت را از عوامل خود باوری عنوان و تصریح کرد: کسی که هویتش را گم کند خود را باور نخواهد کرد و در این صورت حرکت رو به جلو نخواهد داشت.
وی از گذشته تمدنی، دینی، شجاعت ، غیرت ، وحدت و الفت به عنوان هویت ملت ایران یاد کرد و بیان داشت: شناخت داشته‌ها نیز عامل مهمی در خودباوری است.
احمدی‌نژاد استعدادهای انسانی، فرهنگ، هوشمندی جوانان و ایمان را از مهمترین داشته‌های ملت ایران ارزیابی کرد و افزود: اگر انسان خود را گم کرد دائما در حال تقلید و تشبیه با دیگران است، ولی این امر او را به جایی نخواهد رساند.
وی با اشاره به سخنان یکی از منتخبین در این جلسه، اظهار داشت: این جوانی که با عشق و فریاد اصرار داشت، بگوید ما می‌توانیم و این امر بزرگترین سرمایه ما است و فریادش حق بود، بنابراین باید به آنان میدان بدهیم و راه را برای آنان باز کنیم.
وی دولت را مصمم در رفع موانع برای آبادانی کشور دانست و گفت: جا دارد از وجود برخی موانع بر سر راه پیشرفت کشور هیچ شبی را نخوابیم، چرا که قطار پیشرفت در دین منتظر ما نمی‌ماند و حرکت رو به احمدی‌نژاد افزود: این امر مستلزم یکسری حمایت‌های عمومی دولت است که ما انجام می‌دهیم، اختیارات هم داده‌ایم آنجا که بین دو دستگاه دولتی اختلاف است نظر استاندار ارجح است و آنجا که بین مردم و یک دستگاه اختلاف باشد نیز نظر استاندار قطعیت دارد، مگر این که کسی بخواهد به دستور عمل نکند که باید به گونه‌ای دیگر با آن برخورد شود
این در حالی است که اصولا استراتژی در مدیریت یک برنامه نیست؛ بلکه برای ظهور و رشد و اثربخشی در مدیریت نیازمند برنامه هستیم.
اگرچه تدوین استراتژی اولین مرحله از مدیریت استراتژیک است و برنامه ریزی مدون نیز زیربنای اداره هر سازمان است؛ ولی تقریبا هیچ سازمانی را نمی توان صرفا با استراتژی اداره کرد.
در واقع استراتژی و برنامه دو ابزار مدیریتی هستند که مکمل یکدیگر به کار می آیند از این رو در بسیاری از سازمان ها می توان از دو مدیریت؛ در کنار یکدیگر جهت هدایت و کنترل بر پروژه ها استفاده نمود.
مسلما با این روش فرصت و امکان نظارت عالیه بر تمامی فعالیت ها بی آنکه وارد اجرا و جزییات آن شوند توسط مدیران ارشد فراهم خواهد شد و در موارد لزوم مدیریت بر اطلاعات به خوبی پشتیبانی و سازماندهی می شود و در صورت کمبود منابع؛ با استراتژی جدید بودجه ریزی مطلوبی پایه ریزی خواهد شد.
از طرفی در برنامه ریزی های فرهنگی و در اجرای آن نگاه مدیران ما سال هاست به یک سبک مدیریتی و مدل استراتژیک معطوف شده است و آن هم مدل یک طرفه ای است که صرفا باید همیشه برای برنامه های فرهنگی هزینه کرد و هیچ گاه نباید در کارهای فرهنگی انتظار بازگشت سرمایه و بازدهی اقتصادی داشته باشیم.
اما باید بپذیریم که در رویکرد استراتژی اثربخش خصوصا در حوزه فرهنگ و مسایل فرهنگی هیچ گونه الگوریتمی برای دستیابی قطعی به یک استراتژی وجود ندارد در مقابل این ایجاد بصیرت نسبت به چگونگی تکوین استراتژی است که استراتژیست را در جهت بهره برداری از تفکر خود هدایت می کند.
بنابراین مدیریت استراتژیک که یک فرایندی پویا است؛ و هر بخش از این فرایند پرسش اساسی را به دنبال خواهد داشت.
به عنوان مثال برای یک مدیر این سوال به وجود می آید؛ که برای رسیدن به بهره وری و استفاده صحیح از منابع باید به همین ترتیب ادامه داد. یا نیاز به تغییر مدل استراتژی وجود دارد؟
در اینجا سوال اصلی این است که آیا می توان نگرش اقتصاد فرهنگی را به گونه ای که به اهداف ما آسیبی وارد نکند؛ در دستور کار مدیران فرهنگی قرار دهیم یا خیر؟ و آیا با توجه به فرهنگ سازمانی و شرایط و وضعیت موجود نیازی به تغییر، وجود دارد یا خیر؟
البته در برنامه ریزی کلان فرهنگی این تفکر که نباید صرفا به دنبال سوددهی و بازگشت سرمایه اولیه باشیم تفکر صحیحی است و می پذیریم که برای ارتقای سطح بینش و آگاهی در حد توان باید در حوزه فرهنگ هزینه کرد.
اما برخورداری از بینش مناسب اقتصاد فرهنگی و استفاده صحیح از منابع و فضاهای فرهنگی؛ مدیران را با چشم اندازهای جدیدی برای رهبری سازمان های خود مواجه می سازد و حرکات استراتژی جدید و پیاده کردن صحیح آنها در داخل سازمان ها؛ اولویت های مهمی را در دستور کار مدیران به خود اختصاص می دهد و آنها را در جهت گیری های سازمانی کمک خواهد کرد.
در این راستا سیاست های صحیح و روشن؛ شرح وظایف مشخص، دستورالعمل های مناسب و نظارت و کنترل دقیق بسیار حایز اهمیت است و ماموریت سازمانی و چشم انداز سازمانی و ارزش های سازمانی سه مفهوم به منزله اتصال دهنده عناصر سازمانی بوده که بیانگر ماهیت؛ چگونگی و نحوه جهت گیری های سازمانی هستند. در چنین مواقعی می بایست مدیران به ارجحیت ها؛ اولویت ها، دغدغه ها، و نتایج تجزیه و تحلیل نمونه های انجام شده توجه ویژه ای داشته باشند بنابراین برای تغییر نگرش مدیران ارشد فرهنگی با تفکر سنتی و جهت گیری نگاه آنان به اقتصاد فرهنگی و تفکر بهره وری با بهره گیری از مشارکت و مدل استراتژی جدید نیازمند شناخت و درک فرهنگ سازمانی در درون سازمان خواهیم بود.
اگرچه فرهنگ سازمانی یکی از جدیدترین واژه های ادبیات مدیریت است که در سال های اخیر بسیار مورد توجه صاحب نظران مدیریت قرار گرفته است ولی یکی از موثرترین عوامل پیشرفت و توسعه سازمان ها شناخته شده است. زیرا فرهنگ کمک می کند تا درباره چیزی جدای از مسایل فنی در سازمان سخن گفته شود. بنابراین می توان گفت: فرهنگ در یک سازمان مانند؛ شخصیت در یک انسان است.
اگر بپذیریم که انسان امروزی نمی تواند جدا از نهادها و سازمان های متشکل از همنوعان خود زندگی کند پس باید قبول کنیم که بخش زیادی از رفتارهای افراد از این سازمان ها سرچشمه می گیرد.
چرا که در گذشته تصور بر این بود که سازمان یک وسیله یا ابزاری منطقی است که می توان با استفاده از آن یک گروه از افراد را کنترل و کارهای آنها را هماهنگ کرد ولی واقعیت این است که یک سازمان مانند یک فرد دارای شخصیت است و زمانی که سازمان به صورت یک واحد کوچک تاسیس می شود؛ فرهنگ نیز در شروع فعالیت آن به سرعت شکل می گیرد و شکل گیری آن بستگی به عوامل متعددی از جمله؛ جایگاه آن سازمان در جامعه و عوامل موفقیت آن سازمان دارد و فرهنگ سازمانی به عنوان مجموعه ای از باورها و ارزش های مشترک بر رفتارها و اندیشه های اعضای آن سازمان اثر می گذارد و می تواند؛ نقطه شروعی برای حرکت و پویایی و یا مانعی در راه پیشرفت به شمار آید.
پس اساسی ترین زمینه های تغییر و تحول در سازمان توجه به فرهنگ سازمانی است و مفهوم آن به عنوان عامل موثر در بهره وری و عملکرد سازمان در نظر گرفته می شود.
مدیرانی که تصمیم دارند سازمان خود را به بهره وری برسانند و یا تغییر در روند کار خصوصا «تبیین نگرش اقتصاد فرهنگی» را در سازمان خود ایجاد نمایند؛ باید به فرهنگ؛ شرایط اجتماعی؛ نگرش ها، و رفتار رقبا توجه ویژه ای داشته باشند و همچنین به فرهنگ سازمانی که رفتار غیررسمی زیردستان است و عکس العمل آنان در قبال تصمیم هایی که قرار است به زودی اتفاق بیفتد توجه خاص نمایند.
در این میان حساس ترین نقش را مدیران ارشد و تصمیم ساز و بازیگران آن یعنی مدیران اجرایی ایفا می کنند؛ زیرا بهبود بهره وری از حیطه مسوولیت آنان است و از سطح مدیریت شروع می شود.
از این رو نمی توان به عکس العمل های داخل و بیرون سازمان نسبت به تصمیمی که در حال وقوع است بی اعتنا بود؛ چرا که امکان نظارت بر نفوذهای بیرون از سازمان بسیار اندک است و فرهنگ سازمان به شدت تحت تاثیر این عوامل قرار دارد؛ چرا که تقریبا همه اعضا در یک سازمان اتفاق نظر دارند که یک دست ناپیدا افراد را در جهت نوعی رفتار نامرئی هدایت می کند.
علاوه بر آن گروه های غیررسمی در سازمان ها اگر احساس کنند در اجرای طرح های مورد نظر به پرسنل و منافع آنان خدشه ای وارد می شود این توانایی را دارند که در صورت لزوم مانع پیشرفت و تحقق استراتژی جدید شوند به همین دلیل موفقیت یک رهبر تا حدود زیادی بستگی به عملکرد مشاوران و کسانی که وی را از افکار عمومی سازمان مطلع می کنند دارد.
دسته آخر این که در مدیریت استراتژیک (در اینجا تبیین نگرش اقتصاد فرهنگی در سازمان های فرهنگی) با مدیریت بر اطلاعات صحیح و به هنگام؛ ارزیابی صحیح عملکرد و با توجه به شرایط موجود و رعایت اولویت ها نسبت به اقدامات اصلاحی پرداخت.
و در آخرین مرحله به مدیران این توجه را داد که بدانند استراتژی خاص و مورد نظر آنها در چه زمانی کارساز واقع خواهد شد و در آن زمان اقدام به تصمیم گیری می نمایند. یکی از راههای پیشنهادی برای تبیین نگرش اقتصاد فرهنگی؛ تفویض اختیار است؛ تفویض اختیار عملی است که به وسیله آن مدیران میانی به مقدار زیاد تشویق و ترغیب می شوند چرا که با واگذاری بخشی از فضاهایی که به طور متمرکز در بن بست و انحصار سیستم دولتی بوده اند؛ به بازدهی رسیده و سرعت در فرایند تصمیم گیری ها به طور چشمگیری شتاب بگیرد.چرا که مدیران ارشد در سازمان ها نسبت به مدیران میانی معمولا درک کلی بهتری از سازمان دارند در حالی که مدیران میانی نسبت به مدیران ارشد از جزییات عملیات روزمره سازمان بیشتر مطلع هستند.
در نتیجه با تدبیر در واگذاری مسوولیت ها و استقلال در تصمیم گیری ها به مدیران این فرصت را خواهیم داد که به جای تفکر پرسنلی در مدیریت با بهره جستن از مشارکت های مردمی و بخش خصوصی عملیات سازمان را کاراتر و اثربخش تر نموده و از طرفی مدیران ارشد با فراغ بال فرصت نظارت کیفی را پیدا نموده و مدل استراتژیک جدیدی را در حوزه فرهنگ تجربه نمایند.
روزنامه جوان
منبع : آفتاب
رهبر معظم انقلاب اسلامی، با تأکید بر اینکه نخبگان باید حرکت در مسیر پیشرفت را بدون مأیوس شدن در برابر سختی ها ادامه دهند تصریح کردند ملت و کشور ایران در مسیر پیشرفت و حرکت به سوی آرمانها قرار گرفته است و نخبگان باید سهم و وظیفه خود را در این مسیر ادا کنند.
جمع زیادی از برگزیدگان و نخبگان استان یزد در بخشهای مختلف قرآنی، علمی، فرهنگی، هنری، صنعت، ورزش، کارگری،اصناف، اقتصادی و کشاورزی به مدت 3 ساعت و نیم با حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب دیدار کردند.
رهبر انقلاب اسلامی حضور در جمع نخبگان و برگزیدگان استان یزد را همانند سایر دیدارها با نخبگان شیرین و لذت بخش دانستند و افزودند: برگزاری چنین نشست هایی یک جنبه واقعی و کاری و یک جنبه نمادین دارد که جنبه واقعی آن تشکر از قشر نخبه و قدرشناسی از آنان است.
حضرت آیت الله خامنه ای خاطرنشان کردند: جنبه نمادین این نشست، حامل این پیام است که اگر ملت ایران و جوانان و همچنین مسئولان خواهان پیشرفت و حرکت پرشتاب کشور به سوی آرمانهای ترسیم شده هستند باید قدر نخبگان را بدانند و جایگاه آنان را در کشور حفظ کنند.
ایشان استفاده از امتیاز نخبگی برای سود رساندن به مردم و جامعه را موجب جلب رضایت خداوند دانستند و تأکید کردند: نخبگان در عرصه های مختلف باید با اتکاء به تواناییها و حفظ استقلال و عزت خود،حرکت در مسیر پیشرفت را بدون مأیوس شدن در برابر سختی ها ادامه دهند و متوقف نشوند.
رهبر انقلاب اسلامی تصریح کردند ملت و کشور ایران در مسیر پیشرفت و حرکت به سوی آرمانها قرار گرفته است و نخبگان باید سهم و وظیفه خود را در این مسیر ادا کنند.
منبع : آفتاب
مهمترین عواملى که در پیشبرد دین مقدس اسلام مؤثر بود، در درجه اول، همان نداى آسمانى این دین بود که هر فطرت پاک و عقل سلیمى آن را براحتى مىپذیرفت. همچنین حمایت مالى حضرت خدیجه از ایشان، حمایتهاى سیاسى، اجتماعى (ابو طالب عموى پیامبر) و برخى دیگر از خویشاوندان ایشان از جمله (حمزه سید الشهداء عموى حضرت) و در رأس همگان، امیرالمؤمنین على بن ابى طالب (علیه السلام) که با دفاع دلیرانه خود سد راه تهاجم کفر به سرزمین نوپاى اسلامى گردید، از عوامل مؤثر پیشبرد نهضت اسلام بود. اخلاق حمیده و صبر مردانه پیامبر (صلى الله علیه وآله) نیز دلها را به خود جلب مىکرد.
قرآن کریم در مدح پیامبر (صلى الله علیه وآله) مىفرماید: (فبما رحمة من الله لنت لهم ولو کنت فظاً غلیظ القلب لانفضوا من حولک: رحمت الهى سبب شد که با مردم نرمى کنى و ملایمت پیشه سازى و اگر خشن و سنگدل بودى، مردم از اطرافت مىگریختند) (سوره آل عمران: آیه 159). و نیز مىفرماید: (إنک لعلى خلق عظیم): تو داراى اخلاق بزرگ و شریفى هستى (سوره قلم، آیه 4).
رسول گرامى اسلام (صلى الله علیه وآله) بارها تکلیف جامعه اسلامى را پس از خود به صراحت یا کنایه معلوم کرده بودند، و به اعتقاد امامیه، على بن ابىطالب (علیه السلام) و فرزندان معصوم ایشان را به عنوان خلیفه پس از خود، از جانب خداوند متعال معرفى کرده بود و به مردم تمامى نسلها وعده داده بود که اگر مردم به دو یادگار پیامبر، یعنى کتاب خدا و اهل بیت (علیهم السلام) چنگ زنند، سیادت و سرورى دنیا و آخرت از آن ایشان خواهد بود.
حضرت آیت الله خامنه اى رهبر معظم انقلاب اسلامی، عصر امروز در اجتماع دهها هزار نفر از زائران و مجاوران حرم مطهر رضوی، ایجاد کشورى آزاد، مرفه، سربلند و برخوردار از پیشرفتهاى علمى را خواست ملى ایرانیان دانستند و تأکید کردند: ایران براى دستیابى به دانش هسته اى طبق مقررات بین المللى عمل کرده است اما اگر قرار باشد با ابزار شوراى امنیت بى قانونى کنند و حق مسلم ملت ایران را نادیده بگیرند ما هم مى توانیم بى قانونى کنیم و خواهیم کرد.
حضرت آیت الله خامنه اى با تبریک عید نوروز و حلول ماه ربیع الاول، آغاز سال جدید را فرصتى براى تقویت عزم ملى دانستند و افزودند: ملت زنده و عزیز ایران، براى استمرار موفقیتها، باید موقعیت درونى و جایگاه بین المللى خویش را بشناسد، چالشهاى پیش رو را درک کند و از خطوط اساسى مقابله با این چالشها نیز آگاه باشد.
ایشان، «سربلندى ایران اسلامى و الگو شدن در میان ملتهاى مسلمان» را هدف عمده ملت ایران برشمردند و خاطرنشان کردند: تحقق این هدف بزرگ نیازمند «استقلال و عزت ملی»، برخوردارى از «رفاه عمومى و عدالت اجتماعی» و استفاده از همه ظرفیتهاى ملى است.
حضرت آیت الله خامنه ای، استعداد، استقامت، «غیرت دینى و ملی» و عشق به میهن را از جمله ظرفیتهاى بى پایان ملت ایران براى تحقق اهداف بزرگ خویش خواندند و افزودند: اگر چه ملت ایران، حدود 200 سال، بر اثر سلطه استکبار و زمامداران وابسته عقب نگه داشته شده بود اما تجربیات موفق علمى و سیاسى سه دهه اخیر نشان مى دهد که ملت ایران قادر است به الگوى دیگر ملتها تبدیل شود.
رهبر انقلاب اسلامی، پیشرفتهاى جوانان و دانشمندان پرافتخار کشور در زمینه هایى همچون انرژى هسته ای، سلولهاى بنیادی، درمان ضایعات نخاعى و دهها زمینه دیگر را باعث تحسین جهانیان برشمردند و افزودند: در میدان رقابتهاى سیاسى نیز موضعگیرى مسئولان کشور در سطح منطقه و جهان، برجسته و شاخص است و ملت ایران توانسته است مفاهیمى همچون «مردم سالارى دینی» و «دین محورى در سیاست» را به فرهنگِ سیاست بین المللى وارد کند و مجموعه واقعیات سه دهه اخیر نشان مى دهد که ملت ایران مى تواند در میدان رقابتهاى «علمى – سیاسى – صنعتى - اقتصادى و فرهنگى جهانی»، به موقعیتهاى چشمگیرى دست یابد.
حضرت آیت الله خامنه اى راه پیش روى ملت ایران را راهى درخشان اما داراى فراز و نشیب دانستند و در تبیین چالشهاى پیش رو افزودند: ملت ایران با دو دشمن درونى و بیرونى روبروست که دشمن درونى یعنى خصلتهاى ناپسند نظیر تنبلى – نداشتن نشاط کارى – ناامیدى – بدبینى و نداشتن اعتماد به نفس فردى و ملى خطرناکتر از دشمن بیرونى است و ملت باید با همه وجود با این میکروبها و موریانه هاى ویران کننده مقابله کنند.
ایشان نظام سلطه بین المللى را دشمن بیرونى ملت ایران برشمردند و خاطرنشان کردند: شبکه صهیونیزم جهانى و دولت کنونى ایالات متحده امریکا سمبل دشمنان بیرونى ملت ایران به شمار مى روند که البته دشمنى ناکام آنها با این ملت از بعد از انقلاب شروع شده و همچنان ادامه دارد.
رهبر انقلاب اسلامى ستایش ملتها از «مردم ایران و نظام جمهورى اسلامی» و اتهامات همزمان استکبار به این ملت را تناقض آشکار میان گرایش ملتهاى جهان و خواست سلطه گران برشمردند و افزودند: این رخنه فرسایشی، بناى لیبرال دمکراسى غرب را روز بروز متزلزل تر خواهد کرد.
ایشان استقبال به یاد ماندنى ملتهاى مختلف از جمله مردم کشورهاى امریکاى لاتین از رئیس جمهور اسلامى ایران و تظاهرات ضدامریکایى مردم همین منطقه هنگام سفر اخیر رئیس جمهور امریکا را نشانه اى از تناقض موجود میان نگاه ملتها و مواضع دولتهاى استکبارى برشمردند و افزودند: این واقعیات نشان مى دهد که آبروى ملت ایران در میان ملتها رو به افزایش است و لیبرال دموکراسى غربى و دولت امریکا، هر روز بى آبروتر مى شوند.
حضرت آیت الله خامنه اى «جنگ روانی»، «جنگ اقتصادی» و «مقابله با پیشرفت و اقتدار علمى ملت ایران» را سه روش عمده دشمنان خواندند و افزودند: جنگ روانی، مهمترین برنامه دشمن به شمار مى رود و مردم و مسئولان باید اهداف و روشهاى تحقق این برنامه ها را به خوبى بشناسند.
رهبر انقلاب اسلامی، مرعوب کردن مسئولان و نخبگان – تضعیف اراده عمومى – تلقین مکرر مطالب غیرواقعى براى تغییر درک مردم از واقعیات جامعه، تضعیف اعتماد به نفس مردم – سست کردن وحدت مردم و مسئولان – و دامن زدن به اختلافات قومی، مذهبی، سیاسى و صنفی، را از جمله اهداف جنگ روانى دشمنان دانستند و افزودند: دولت امریکا که مظهر حمایت از تروریسم، نقض حقوق بشر، فتنه گرى و دخالت در امور دیگر کشورهاست امروز با متهم کردن ایران به اینگونه اقدامات، درصدد است جاى متهم و مدعى را عوض کند اما همه مى دانند که ملتها از امریکایى ها طلبکار هستند و آنها باید در جایگاه متهم در مقابل اقدامات خود پاسخگو باشند.
ایشان ترساندن همسایگان جنوبى ایران را از دیگر اهداف جنگ روانى امریکا خواندند و افزودند: این تلاش ها از اول انقلاب تاکنون ادامه داشته که برخى همسایگان ما در خلیج فارس آگاهانه این توطئه را درک کرده اند و برخى دیگر ممکن است در دام آن بیفتند.
حضرت آیت الله خامنه اى با اشاره به آمادگى ایران براى انعقاد پیمان دفاعى مشترک با کشورهاى حوزه خلیج فارس افزودند: ایران مانند تمام سالهاى پس از انقلاب دست دوستى خود را به سوى این همسایگان دراز کرده و معتقد است امنیت این منطقه مهم باید با همکارى کشورهاى خلیج فارس تأمین شود.
رهبر انقلاب اسلامى در ادامه بحث خود درباره اهداف جنگ روانى دشمن در نصیحتى به عناصر سیاسى داخلى افزودند: صاحبان قلم و بیان، تریبون و جایگاه مراقب باشند خواسته یا ناخواسته مقاصد دشمن را دنبال نکنند چرا که امروز هرکسى مردم را به «مسئولان و نظام و آینده» بى اعتماد کند و به اختلافات دامن بزند، به دشمن کمک کرده است.
ایشان جنگ اقتصادى را دومین برنامه دشمن براى مقابله با ملت ایران ارزیابى کردند و افزودند: آنها مى خواهند ملت را در مضیقه قرار دهند اما با ابلاغ سیاستهاى اصل 44 و تلاش مجدانه دولت براى اجراى این اصول، میدان براى تحرک و رونق اقتصادى و فعالیت عموم مردم و صاحب ثروت باز شده است و به همین علت رویکرد دولت در سال جدید و یکى دو سال آینده باید رویکردى اقتصادى باشد.
رهبر انقلاب اسلامى مسئولان را به تشریح راههاى مشارکت مردم در فعالیتهاى اقتصادى فراخواندند و افزودند: تولید ثروت از طریق قانونى در اسلام کارى پسندیده است و باید با اجراى سیاستهاى اصل 44 منابع درآمدى آحاد مردم به خصوص طبقات ضعیف متنوع بشود و گشایشى در زندگى مردم به وجود آید.
حضرت آیت الله خامنه اى با اشاره به تهدید دشمن مبنى بر تحریم ایران خاطرنشان کردند: ملت ایران در میان همین تحریمها به انرژى هسته اى و پیشرفت و سازندگى دست یافته است بنابراین این ملت را از تحریم نترسانید.
ایشان مخالفت با استفاده مردم ایران از انرژى هسته اى را نمونه اى از تلاشهاى دشمنان براى مقابله با پیشرفت علمى ایران خواندند و افزودند: مگر ملت ایران براى به دست آوردن انرژى هسته اى از سلطه گران اجازه خواسته بود که آنها مى گویند مخالفیم.
حضرت آیت الله خامنه اى انرژى هسته اى را یک نیاز و ضرورت برشمردند و با انتقاد از تعدادى که حرف دشمن را مبنى بر «بى نیازى ملت ایران به انرژى هسته ای» تکرار مى کنند، افزودند: آیا به نظر این عده، مسئولان اجازه دارند با عقب نشینى از خواست ملت، به نسلهاى آینده خیانت کنند و آینده کشور را به خطر بیاندازند.
رهبر انقلاب اسلامى دستیابى به انرژى هسته اى را کارى بزرگتر از ملى شدن نفت دانستند و خاطرنشان کردند: تعدادى که حرف دشمن را تکرار مى کنند امروز در حالیکه از ملى شدن صنعت نفت تمجید مى کنند اما همان حرفهایى را مى زنند که مخالفان دکتر مصدق و آیت الله کاشانى هنگام ملى شدن صنعت نفت مى زدند.
حضرت آیت الله خامنه اى با اشاره به نظارت آژانس هسته اى بر تمامى فعالیتهاى ایران افزودند: همه فعالیتهاى ما قانونى بوده است اما اگر بخواهند با هیاهو و جنجال از شوراى امنیت استفاده ابزارى کنند و حق مسلم ملت ایران را نادیده بگیرند وبى قانونى کنند ما هم مى توانیم بى قانونى کنیم و خواهیم کرد.
ایشان همچنین تأکید کردند: اگر بخواهند با تهدید و اعمال زور و خشونت رفتار کنند بدون تردید ملت و مسئولان ایران از همه ظرفیت هاى خود براى ضربه زدن به دشمنانِ متعرض استفاده خواهند کرد.
حضرت آیت الله خامنه اى در بخش پایانى سخنانشان با اشاره به نامگذارى سال جدید به سال اتحاد ملى و انسجام اسلامی، آحاد مردم را به تلاش براى تقویت وحدت و یکپارچگى توصیه کردند و افزودند: براى افزایش انسجام اسلامى نیز باید بر اصول مشترک ملتهاى مسلمان تکیه کنیم.
ایشان با توصیه به جوانان براى افزایش اعتماد به نفس فردى و ملى خاطرنشان کردند: شما جوانان عزیز مى توانید کارهاى بسیار بزرگى انجام دهید و کشور را به اوج عزت و اعتلا برسانید.
رهبر انقلاب اسلامى همچنین با اشاره به حمایت مستمر ایشان از دولتهاى قبلى و فعلى افزودند: حمایت خاص از دولت فعلى نیز متکى بر دلایلى است که جایگاه مهم دولت در ساختار سیاسى – مسئولیتهاى سنگین قوه مجریه و جهت گیرى اسلامى و انقلابى دولت نهم از جمله آنهاست.
ایشان سختکوشى – ارتباط با مردم – ذى مردمى و تلاش براى عدالت اجتماعى را از دیگر دلایل حمایت از دولت خواندند و افزودند: البته این حمایت بى حساب و کتاب نیست و مبتنى بر توقعاتى است که خستگى ناپذیرى – حفظ مردم زیستى – دورى از مخاصمات جناحى و عمل به برنامه هایى که به مردم گفته مى شود از جمله آنهاست.
در ابتداى این دیدار آیت الله واعظ طبسى نماینده ولى فقیه در استان و تولیت آستان قدس رضوى ضمن عرض خیرمقدم به رهبر معظم انقلاب اسلامی، از فعالیتهاى عمرانى آستان و پژوهشى حوزه علمیه خراسان گزارش داد و اعلام کرد: مسئولان استان ضمن هماهنگى و همکارى صمیمانه با یکدیگر براى تحقق شعار امسال یعنى اتحاد ملى و انسجام اسلامى تلاش خواهند کرد.
عید نوروز و فرا رسیدن سال نوِ شمسى را به همهى هممیهنان عزیزمان تبریک عرض مىکنم؛ همچنین به همهى ایرانیان در سراسر عالم و در هر جاى دنیا که زندگى مىکنند؛ و نیز به همهى ملتهایى که نوروز را گرامى مىدارند. به طور خاص تبریک عرض مىکنم به خانوادههاى معظم شهیدان عزیزمان و به جانبازان و خانوادههاشان و به همهى ایثارگران و فعالان عرصهى حیات ملت ایران.
عید نوروز، سرآغاز طراوت طبیعت و جوان شدن جهان و تازه شدن فضاى زندگى طبیعى انسان است. و چه نیکوست که همراه با طراوت جهان، جان و دل انسان هم طراوت پیدا کند؛ طراوت جان و دل با ذکر خدا، با درخواست کمک از پروردگار، با رویاندن نهال خیرخواهى و نیکخواهى براى همهى برادران و خواهران و براى همهى بشریت.
رسم نوروز در درون خود زیبایىهاى زیادى را دارد؛ علاوه بر اینکه در هر نقطه، ایرانیان این لحظهى تحویل را با نام خدا و با درخواست تحول اساسى در زندگىشان آغاز مىکنند. یکى از زیباترین رسمهاى موجود در عید نوروز، رسم دید و بازدید و صلهى ارحام و مستحکم کردن روابط و پیوندهاى عاطفى میان افراد جامعه است. این را اگر با بعضى از جشنهاى ملىِ ملتهاى دیگر - که همراه با کارهاى غیر اخلاقى و به دور از این ارتباطات عاطفى است - مقایسه کنیم، آن وقت درمىیابیم که جشن ملى و آغاز سال نوِ ما ایرانیان علاوه بر تقارن با بهار طبیعت که یک امتیازى است، چه خصوصیات نجیبانه و مهربانانهاى در خود دارد. شادى دلها، لبخند و تبریک و خوشآمدگویى به یکدیگر و پى گرفتن روابط انسانى و نو کردن محیط زندگى از رسوم بسیار خوب و مطلوبى است که ایرانیان از گذشته تا امروز به آن پایبند بودهاند و اینها همه مورد تأیید آئین مقدس اسلام و شرع اسلامى است.
نگاهى به سال 85 داریم که منقضى مىشود و نگاهى به سال 86، که از این لحظات آغاز مىشود: سال 85 متبرک بود به نام مبارک پیامبر اعظم (صلّىاللَّهعلیهوالهوسلّم) و از آغاز تا انجام آن، مشحون از ذکر آن بزرگوار و تلاش براى معرفت بیشتر نسبت به پیامبر گرامى و خصوصیات زندگى آن بزرگوار و حالات و درسها و آموزههاى آن پیامبر عظیمالشأن بود. البته جا براى معرفت پیامبر باز هم بسیار گسترده است و همهى سالهاى ما در واقع سال پیامبر اعظم است. سال 85 مثل همهى سالهاى دیگر و مثل همهى زندگى انسان از حوادث گوناگون، از تلخىها و شیرینىها، از شادىها و غمها آکنده بود. همهى زندگى همینجور است. اما در یک نگاه جمعبندى شده، من مىتوانم با اطمینان این را به ملت عزیزمان عرض کنم که در سال 85، موفقیتهاى ملت ایران بیش از تلخىها و ناکامىها بود؛ پیشرفتهاى ما بیش از توقفها و سکونهاى ما بود؛ شادىهاى حوادث بیش از تلخىها بود. در عرصهى داخلى تلاشهاى متراکم براى پیشرفت کشور، در همه جا دیده شد؛ تصمیمهاى بجا و خوب از سوى مسئولان و تحرک عمومى در این زمینه‌ها تحرک مطلوبى بود که در سخنرانى(1) انشاءاللَّه در این زمینه توضیحات بیشترى را به ملت عزیزمان عرض خواهم کرد.
در عرصهى بینالمللى و سیاسى جهانى هم پیشرفتهاى نظام جمهورى اسلامى ایران پیشرفتهاى چشمگیرى بود. ملت ما و کشور ما به برکت نظام جمهورى اسلامى در دنیا سرافراز شد؛ ابهت ملى ما و نگاه مهربانانهى مردم ما نسبت به ملتهاى جهان و ملتهاى مسلمان در همهى حوادث آشکار شد؛ عزم راسخ ملى ما در زمینههاى علمى، در تحرک اقتصادى براى دیگران تا حدود بسیارى روشن شد. ما در مسائل داخلى و مسائل خارجى بحمداللَّه پیشرفتهاى زیادى داشتیم.
در سال 86 ادامهى حرکت ملىِ ما باید یک ادامهى متناسب با نیازهاى ملت ما باشد. این یک حقیقتى است که ملت ایران بر اثر تسلط قدرتهاى طاغوتى و قدرتهاى فاسد و دولتهاى وابسته یا بىکفایت در طول دهها سال - شاید نزدیک به دویست سال - دچار عقبماندگىهاى زیادى در عرصههاى گوناگون بوده است. امروز که ملت ایران به برکت اسلام و نظام جمهورى اسلامى به خودآگاهى و اعتماد به نفس دست یافته است، باید ما این فاصلههاى طولانى را با سرعت طى کنیم. ما فاصلههاى بسیار زیادى با آنچه که شأن ایران سربلند و پُرافتخار است، داریم؛ این فاصلهها جز با همت بلند، جز با امید بىپایان، جز با تلاش همهجانبهى ملى میسر نخواهد شد.
ملت ما هدف روشنى دارد؛ هدف بزرگ ملى ما «استقلال ملى، عزت ملى و رفاه عمومى ملت» است. همهى اینها به برکت اسلام و ایمان اسلامى تحققیافتنى است. ما این را تجربه کردیم و دریافتیم. ملت ما ظرفیت بسیار زیادى براى پیمودن راههاى دشوار به سوى آیندههاى محبوب و مطلوب دارد. ظرفیت ملى ما، اگر به طور کامل و همهجانبه مورد استفاده قرار بگیرد، بدون تردید ملت ایران خواهد توانست به همهى امیدها و آرزوهاى خود دست پیدا کند.
تحرک ملت ایران به برکت اسلام آغاز شد و این بیدارى و این امید و این اعتماد به نفس روزبهروز تا امروز بیشتر شد و ما هر سالى که نو مىشود، باید عزم خود را نو کنیم و پا را در میدانهاى تازهترى بگذاریم.
بدیهى است که یک ملت زنده، با چالشها مواجه است؛ چالشها، لازمهى زنده بودن است. هر موجود زندهاى باید هزینهى زنده بودنِ خود را بپردازد تا بتواند به اهداف خود دست پیدا کند. زنده بودن همراه با چالشهاست؛ همراه با مانعهاست؛ از مانعها باید عبور کرد. احیاناً همراه با دشمنىهاست؛ براى دشمنىها باید تدبیر و اندیشهى راسخ داشت. عزم قوى را باید دستمایهى این حرکت کرد. ملت ایران نیازمند این عزم ملى است که تا امروز هم این عزم را نشان داده است و روزبهروز باید پایههاى این عزم مستحکمتر بشود.
با نگاه به حوادث و مسائل جهانى بروشنى درمىیابیم که دشمنان ملت ایران درصدد آنند که دشمنى خود را از دو راه با ملت ایران به تحقق برسانند (آنچه که امروز در دنیا محسوس است این است). یکى، ایجاد تفرقه در میان صفوف ملت؛ از بین بردن یکپارچگى ملت ایران؛ و از دست ملت ایران این نیروى عظیم وحدت را ربودن و آنها را به اختلافات داخلى سرگرم کردن. و دومى، ایجاد مشکلات اقتصادى و تلاش براى توقف ملت ایران در زمینههاى گوناگون سازندگى کشور و رفاه عمومى خود. این دو، چیزى است که در نقشههاى کوتاهمدت و میانمدت دشمنان ما به طور محسوس وجود دارد که اگر خود آنها هم بر زبان نیاورده بودند، قابل حدس بود؛ ولى دشمنان ما خودشان هم به هر دو نکته اعتراف کردند.
در سال 86 هم در زمینهى تلاش اقتصادى باید همهى نیروهاى ملى، نیروهاى معتقد به آرمانهاى بلند ملت ایران، مسئولان کشور، جوانان پُرنشاط، دست به دست هم بدهند و تلاش کنند. میدان براى تلاش اقتصادى گسترده است؛ بخصوص با ابلاغ سیاستهاى اصل 44 قانون اساسى و آنچه که به مسئولان توصیه و به آنها تأکید شد و آنها هم عزم خودشان را نسبت به این قضیه ابراز کردند، میدان تلاش اقتصادى براى مردم گشوده است و راهها باز است. مسئولان باید براى مردم تشریح کنند امکانهایى را که در اختیار مردم وجود دارد و خودشان هم باید تلاش کنند. کشور ما ظرفیت اقتصادى بسیار زیادى دارد و مىتوان براى بناى یک جامعهى برخوردار از رفاه، تلاش و کار کرد.
مسألهى دیگر، مسألهى اتحاد عمومى مردم است. دشمنان با تبلیغات خود، با جنگ روانى خود، با تلاشهاى موذیانهى گوناگون خود سعى مىکنند بین صفوف ملت ایران اختلاف بیندازند؛ به بهانهى قومیت، به بهانهى مذهب، به بهانهى گرایشهاى صنفى، وحدت کلمهى ملت را از بین ببرند؛ علاوهى بر این، در سطح دنیاى اسلام هم یک تلاش وسیع عمیقى از سوى دشمن محسوس است براى اینکه میان ملت ایران و جوامع گوناگون مسلمان دیگر فاصله بیندازند؛ اختلاف مذهبى را بزرگ کنند؛ جنگ شیعه و سنى را در هر نقطهاى از دنیا که ممکن باشد، به وجود بیاورند و عظمت و ابهت ملت ایران را در میان ملتهاى دیگر - که روزبهروز بحمداللَّه تا امروز بیشتر شده - از بین ببرند.
ملت ما باید هشیار باشد. تلاش براى سازندگى کشور و عمدهتر و مهمتر از آن، تلاش براى اتحاد کلمه و یکپارچگى ملى و اتحاد امت اسلامى ادامه یابد. عاقلانه، هوشیارانه، خردمندانه و مدبرانه بایستى این اتحاد را حفظ کرد و روزبهروز تقویت کرد. من به همین جهت به مسألهى اتحاد کلمهى ملتمان اهمیت مىدهم. و به نظر من امسال، سالِ «اتحاد ملى و انسجام اسلامى» است؛ یعنى در درون ملت ما اتحاد کلمهى همهى آحاد ملت و قومیتهاى گوناگون و مذاهب گوناگون و اصناف گوناگون ملى؛ و در سطح بینالمللى، انسجام میان همهى مسلمانان و روابط برادرانهى میان آحاد امت اسلامى از مذاهب گوناگون و وحدت کلمهى آنها.
امروز عظمت اسلام هم وابسته به استقلال ملتها و عزم راسخ ملتهاست و ملت مسلمان ایران در این راه تاکنون بحمداللَّه پرچمدار بوده است و پرچمدار هم خواهد بود.
از خداوند متعال براى روح ملکوتى امام بزرگوارمان که این راه را به روى ما گشود، طلب آمرزش و تعالى درجات مىکنیم و امیدوارم ملت ایران در این راه موفق و مؤید باشند.
والسّلام علیکم و رحمةاللَّه و برکاته
اتحاد ملی یک مساله داخلی است وانسجام اسلامی یک مساله خارجی وهرکدام نیازمند راهکارهای متفاوت (وحتی گاه متناقض) می باشند. چرا که یک راهکار ممکن است منجر به انسجام اسلامی بالا، اما اتحاد ملی پایین وبالعکس راهکار دیگری ممکن است منجربه اتحاد ملی بالا ولی انسجام اسلامی پایین شود. دراین نوشتار سعی بر ارائه راهکارهایی است که همزمان منجر به اتحاد ملی وانسجام اسلامی بالایی گردند واز ارائه راهکارهایی با نتایج متضاد یا متناقض و گیج کننده پرهیز شده است. پیش از ارائه هرگونه راهکار بایستی عواملی که منجر به اتحاد ملی وانسجام اسلامی در کودکان ونوجوانان می شوند را شناسایی نماییم وپس از آن با برنامه ریزی های دقیق زمینه های لازم را برای تقویت شکل گیری نگرش مثبت نسبت به اتحاد ملی وانسجام اسلامی وهمچنین کسب دانش لازم وایجاد رفتارها مناسب فردی وگروهی فراهم کرد. مبانی نظری تحقیق، مطالعات رشد کودک ونوجوان و مصاحبه های صورت گرفته توسط محقق با تعدادی از دانشجویان عوامل مهم وتاثیرگذار برکودکان ونوجوانان (که می توان از طریق آنها به تقویت اتحاد ملی وانسجام اسلامی پرداخت) را به شرح مدل ذیل استخراج نمود.
(شکل یک - مدل مفهومی عوامل موثر در شکل گیری و تقویت اتحاد ملی و انسجام اسلامی )
خانواده:
والدین و برادران وخواهران نقش بسزایی در رشد همه جانبه فرد وازجمله ایجاد زمینه های لازم برای شکل گیری نگرش مثبت نسبت به اتحاد ملی و انسجام اسلامی دارند. لذا یکی از راهکارهای مناسب به منظور ایجاد بستر لازم برای تقویت اتحاد ملی وانسجام اسلامی و ارائه آن در همان دوران اولیه رشد به کودکان ونوجوانان، بستر سازی این مطلب در خانواده است. به این منظور می توان از نهادهای مختلف (ازجمله آموزش و پرورش، بسیج، پلیس و...) به منظور ارائه آموزشهای لازم به خانواده جهت چگونگی بستر سازی این امر در خانواده کمک گرفت.
مدرسه ( معلمان، محتوای آموزشی):
یکی دیگرازعوامل مهم و اثرگذار بر رشد کودکان و نوجوانان مدرسه است. مدرسه به طرق گوناگون رشد همه جانبه کودکان ونوجوانان وهمچنین نوع و میزان دانش ونگرش آنها را نسبت به موضوعات مختلف از جمله تاریخ مشترک، سرزمین مشترک، و..... اتحاد ملی وانسجام اسلامی تحت تاثیر قرار می دهد. لذا به این منظور بایستی کتب تحصیلی مورد بازنگری دقیق قرار گرفته ومفاهیم مربوط به اتحاد ملی وانسجام اسلامی (ادبیات وتاریخ مشترک، رسالت مشترک، دین مشترک، فرهنگ وهنر، و....) به نحو دقیق و کارشناسانه درمحتوای کتب تحصیلی، داستانها وحکایتها، ضرب المثل ها و... وارد گردد. ازاین طریق معلمان که انتقال دهندگان کلیدی محتوای کتب رسمی هستند، آنها را به دانش آموزان انتقال داده و موجب درک عمیق و نگرش مثبت نسبت به اتحاد ملی وانسجام اسلامی درخود ودانش آموزان (ودر نهایت درکل اجتماع) می شوند. به این صورت دانش آموزان به تدریج با این مفاهیم آشنا شده وآنها را درونی می کنند و درسرانجام خود آنها نیز به عنوان افرادی که در آینده این دانش ونگرش مثبت را به سایر افراد اجتماع انتقال خواهند داد درخواهند آمد.
همسالان:
همسالان تاثیر بسیار زیادی بر رشد کودک و نوجوان دارند. لذا تدارک برنامه های مناسب گروهی، بازدید گروهی از موزه ها، آثار واماکن تاریخی ملی (ارگ بم، تخت جمشید، سی وسه پل، عالی قاپو، هشت بهشت، ایوان مدائن و...) و مذهبی (حرم مطهر پیامبر اکرم (ص) وائمه علیهم السلام) موجود درایران وجهان اسلام تاثیرمناسبی برشکل گیری وتقویت اتحاد ملی وانسجام اسلامی دارد.
رسانه ها ومطبوعات:
رسانه ها ومطبوعات به دلیل داشتن مخاطبان وسیع ازهمه اقشار جامعه تاثیر بسیار زیادی بررفتارهای افراد جامعه وبخصوص کودکان ونوجوانان دارند. بنابراین آنها می توانند با تدارک برنامه های مناسب برای کودکان ونوجوانان به شکل گیری وتقویت اتحاد ملی وانسجام اسلامی کمک های فراوانی بنمایند. علاوه برآن هزینه بسیاری از برنامه هایی که ازطریق رسانه ها پخش می شود و همچنین زمان ونیروی انسانی که صرف این برنامه ها می شود به مراتب نسبت به سایر روشها کم تر است. از طریق رسانه ها می توان آثار واماکن تاریخی ملی ومذهبی موجود درایران وجهان اسلام را به تصویر کشید. می توان برنامه های مناسب در خصوص شخصیت های معتبراین سرزمین از جمله ابن سینا، فارابی، ملاصدرا، خیام، سعدی، حافظ و... تدارک دید وبه این طریق اتحاد ملی را تقویت نمود. علاوه برآن می توان برنامه های مناسب در خصوص مبانی دینی واعتقادی از جمله عدالت، برابری، آزادی، اخلاقیات وهمچنین سایر اصول ومبانی اسلامی تهیه وعلاوه بر آن به معرفی پیامبران الهی و بخصوص پیامبر اکرم(ص) به عنوان نماد وحدت جهان اسلام (شیعه وسنی) پرداخت وازاین طریق انسجام اسلامی را تقویت نمود. این رسانه ها همچنین می توانند شخصیت های معتبر جهان اسلام را دعوت نمایند تا علاوه بر معرفی آنها به جامعه از نظرات آنها جهت پیشبرد اندیشه اتحاد ملی وانسجام اسلامی بهره گرفت.
دین ومذهب :
دین به عنوان یک عنصر بسیار مهم می تواند نقشی بسیار حیاتی در تقویت انسجام اسلامی بازی نماید. دراین خصوص دین اسلام وپیامبر اکرم(ص) بایستی کانون توجه کتب، رساله ها، مجلات، مقاله ها، فیلم های تلویزیونی وغیره قرار گرفته وتمام نهادها وارگان ها براهمیت شخصیت والای پیامبر اکرم (ص) به عنوان عنصر وحدت جامعه اسلامی تاکید بیش از حد نمایند. نکته مهمی که دراین خصوص شایان توجه است وبنظر می رسد درحال حاضردرجامعه کمتر به آن پرداخته می شود.
این است که تاکید بسیارزیادی بر ائمه (ع) صورت می گیرد. درحالیکه شاید به این اندازه بر خصوصیات والای پیامبراکرم (ص) تاکید نمی شود. به عبارت دیگر برنامه ها باید به گونه ای باشد که شخصیت ائمه(ع) در سایه شخصیت پیامبر اعظم معرفی گردند و شخصیت رسول اکرم تحت الشعاع قرار نگیرد، زیرا نشان دادن ضعف دراین خصوص یقینا به تضعیف انسجام اسلامی ودر نهایت تضعیف اتحاد ملی منجر خواهد شد. بنابراین ضروری است که مشترکات جهان اسلام استخراج ودر برنامه های مختلف کانون مورد توجه قرار گیرند.
زبان:
زبان نقش مهم وکلیدی در اتحاد ملی وانسجام اسلامی بازی می کند. با توجه به تنوع زبانی در داخل کشور وجهان اسلام بسیار ضروری است مطالعات لازم دراین خصوص صورت گیرد تا نقش این عامل در اتحاد ملی وانسجام اسلامی روشن شود و پس از آن برنامه های مناسب برای ارتقا» اتحاد ملی وانسجام اسلامی با توجه به نقش زبان اجرا گردد.
عوامل اجتماعی - فرهنگی :
اجتماعی که درآن قرار داریم ترکیبی است از عوامل فوق الذکر وسایر عوامل احتمالی که به آن اشاره نشده است و همچنین ارزشها وفرهنگ وخرده فرهنگ های حاکم برآن که رفتار ما را احاطه کرده است. این فرهنگ در حال حاضر درجاتی از اتحاد ملی وانسجام اسلامی را درخود دارد. لذا ضروری است که این میزان درجات در جای جای میهن اسلامی مورد بررسی و شناسایی قرار گیرد تا اطلاعات لازم وکلیدی استخراج شده وبرنامه های مناسب را با توجه به اطلاعات حاصله از وضعیت موجود جامعه ومقایسه آن با وضعیت مورد انتظار طراحی، اجرا، ارزیابی و اصلاح نمود. باشد که منجر به تقویت اتحاد ملی وانسجام اسلامی و دوری از هرگونه نفاق وگسیختگی درسطح داخلی وخارجی گردد.
